Łagodny przerostu gruczołu krokowego - można przyjąć, że jest to następstwo pewnych zmian hormonalnych zachodzących w sposób naturalny u starzejących się mężczyzn.
Łagodny przerost gruczołu krokowego jest to patologia która dotyczy ponad 50% mężczyzn po 50 roku życia. Jest to choroba, która skłania mężczyzn dojrzałych do wizyty u urologa. Generalnie urolog jest przyzwyczajony do tego, że Jego podstawowym i najczęściej odwiedzającym go pacjentem, jest pacjent prostatą. Tutaj pierwsze nieporozumienie. Pacjent przychodzi zaniepokojony i mówi panie doktorze mam prostatę. Równie dobrze może powiedzieć, że nie mam serce, wątrobę i trzustkę. Każdy człowiek ma prostatę. Natomiast łagodny przerost gruczołu krokowego czyli prostaty jest to patologia, a sama prostata nie jest choroba.

Jak wyglądają objawy objawy które skłaniają pacjenta do wizyty u lekarza urologa?
Podstawowym objawem jest częstsze oddawanie moczu, na przykład pacjent zaczyna oddawać mocz w nocy. Nigdy tego nie robił, przesypiał całą noc, natomiast ostatnio zaczął wstawać w nocy, raz albo dwa razy. Twierdzi również, że jakoś trudniej mu oddać mocz, musi poczekać chwilę zanim rozpocznie mikcję, jak również po zakończeniu oddawania moczu ma wrażenie niepełnego opróżnienia pęcherza lub wykapywania moczu z cewki moczowej.
To są objawy, które świadczą o ucisku gruczołu krokowego, który znajduje się poniżej pęcherze i otacza cewkę moczową. Świadczą o ucisku tego gruczołu na cewkę moczową i w ten sposób gruczoł krokowy utrudnia odpływ moczu. To są objawy, które nie są zbyt przykre, zbyt dolegliwe, ale proszę ich nie bagatelizować, dlatego że w sposób niezauważony choroba może przejść kolejne stadia, które są już trudniejsze do leczenia.
Aby rozpoznać łagodny przerost gruczołu krokowego wskazane jest wykonanie badania fizykalnego. W przypadku diagnostyki w kierunku gruczołu krokowego badanie fizykalne polega na badaniu perrektum czyli przez odbyt. Są pacjenci, którzy się tego wstydzą, boją. Nie zmieni to jednak faktu, że lepszego instrumentu diagnostycznego niż palec doświadczonego urologa – nie ma.
Za pomocą tego prostego i bezpiecznego badania jesteśmy w stanie stwierdzić czy gruczoł jest duży czy mały, czy badanie perrektum jest bolesne czy nie, czy uciskanie gruczołu krokowego boli czy nie, czy wyczuwamy jakieś nierówności lub stwardnienia. W przypadku gdy gruczoł jest mały i twardy wówczas mamy podejrzenie w kierunku choroby nowotworowej.
Jeżeli badanie perrektum i ucisk gruczołu krokowego jest bolesne wówczas podejrzewany zapalenie. Natomiast jeżeli stwierdzamy, że gruczoł jest powiększony, sprężysty przy ucisku wówczas rozpoznanie jest w kierunku łagodnego przerostu gruczołu krokowego.

Diagnostyka powinna być uzupełniona badaniem moczu, badaniem USG oraz badaniem PSA.

Badanie PSA nadal nas obowiązuje. Innych badań w kierunku raka prostaty nie mamy. Wykonujemy badanie PSA również po to, żeby stwierdzić Jaka jest dynamika wzrostu poziom PSA w czasie. Wskaźnik dynamiki jest bardzo istotny ponieważ u ponad 20% pacjentów z niskim PSA można wykryć raka prostaty. Ważnym elementem jest wzrost w czasie. Jeżeli prawidłowe PSA wyrasta z jednego do dwóch (co jest nadal prawidłowe) w krótkim czasie – powiedzmy ciągu kilku miesięcy albo roku -  jest to bardzo podejrzane.

Dla diagnostyki łagodnego przerostu gruczołu krokowego bardzo istotnym jest badanie przepływowe tzw. uroflowmetria. Dlaczego? .. ponieważ jest to badanie obiektywne – liczbowe. Polega ono na oddaniu moczu do specjalnego pojemnika, który jest wagą, czyli badanie przyrost masy w czasie. W ten sposób określamy Jaki jest strumień moczu.
Pacjent może mówić, że oddaje świetnie mocz, a my mamy charakterystyczną krzywą dla łagodnego przerostu gruczołu krokowego. Otóż jeżeli pewne zmiany  rosną bardzo łagodnie, to pacjent  sobie nie zdaje sprawy z tego, że jego strumień jest zdecydowanie gorszy, tak jak sobie nie zdaje sprawy, że jego twarz się zmienia.

Po wykonaniu badań diagnostycznych takich jak uroflowmetria, badania USG gruczołu krokowego przez powłoki brzuszne, badanie perrektum, jesteśmy w stanie określić, czy pacjent ma łagodny przerost gruczołu krokowego oraz jak bardzo zaawansowana jest to choroba. Możemy te badania uzupełniać poprzez wykonanie badania USG przezodbytniczego, transrektalnego prostaty – TRUS.

Badanie TRUS umożliwia obejrzenie gruczołu krokowego w powiększeniu i wykazaniu jaka jest jego objętość. Pacjenci przywiązuje ogromną wagę do danych liczbowych. Na przykład, że gruczoł krokowy ma objętość 43, a po jakimś czasie ma 40, cieszą się jeśli ten gruczoł w badaniach ultrasonograficznych się pomniejsza.

Niestety nie można przywiązywać aż tak dużej wagi do samych rozmiarów gruczołu krokowego. Są pacjenci z dużym - obiektywnie dużym gruczołem krokowym, którzy nie mają żadnych dolegliwości mikcyjnych, jak również tacy, którzy mają niewielkie powiększenie, a dolegliwości są bardzo nasilone.
Ważne jest anatomia – u niektórych osób w niewielki gruczoł krokowy znacznie uciska pęcherz, cewkę moczową,a u innych nie.

Pacjent został zdiagnozowany, na szczęście dysponujemy wieloma lekami, które mogą zmniejszyć dolegliwości związane z przerostem gruczołu krokowego. Co do preparatów roślinnych owszem, we wczesnym stadium choroby stosowanie preparatów ziołowych, który skład jest zbliżony, przynosił pewną ulgę, zmniejsza częstość oddawania moczu, poprawia strumień, natomiast w tych lekach nie ma standaryzowanych, określonych ilościowo substancji chemicznych, w związku z tym nie jesteśmy w stanie dokładnie określić jaki element chemiczny działa.
Mamy bardzo dużą grupę leków chemicznych, które zostały wymyślone i stworzone w taki sposób, żeby miały bardzo konkretne powtarzalne działanie. Podstawową grupą leków, które są stosowane w łagodnym przeroście gruczołu krokowego są alfa-blokery. Są to substancje chemiczne, które działają na zakończenia nerwowe w szyi pęcherza powodując rozszerzenie szyi pęcherza poprawiają strumień moczu. Tych preparatów jest wiele. Aktualnie na rynku ponad 30, natomiast substancji chemicznych odpowiedzialnych za działanie tego leku są 4.

Można próbować różnych preparatów chemicznych, ponieważ jest to bardzo indywidualne. Efekt działania powinien polegać, przede wszystkim na tym, że zmniejsza się częstość oddawania moczu, a poszerza strumień. Co do działań ubocznych, prawie wszystkie powodują spadek ciśnienia. Ten spadek ciśnienia jest zwłaszcza odczuwalny u osób, które nie mają podwyższonego ciśnienia. Zwłaszcza jedna sytuacja jest dosyć charakterystyczna, czyli przy zmianie pozycji z kucznej na stojącą pacjenci mają tak zwany ortostatyczny spadek związany ze zmianą ciśnienia krwi.

Kolejna grupa leków, to są leki, które działają na przemianę testosteronu. To leki mimo wszystko hormonalne. Te leki są raczej zarezerwowane dla pacjentów z dużym gruczołem krokowym, którzy nie chcą się operować. Te leki są obarczone również działaniami niepożądanymi. Mogą wpływać na libido. W związku z tym wielu pacjentów rezygnuje z tego leku.

Producenci bardzo często sugerują, że te leki zmniejszają objętość gruczołu krokowego, natomiast nie mamy takich bardzo dokładnych metod, które umożliwiają nam w sposób taki naprawdę szczegółowy obliczanie objętości gruczołu krokowego. Leki te również obniżają poziom PSA, więc osoby które biorą preparaty z finasterydem powinny być o tym powiadomione ponieważ wynik PSA osób, które biorą te preparaty powinien być pomnożone razy 2. Taki jest obiektywny poziom PSA. Tuatj wchodzimy już w zagadnienia dosyć skomplikowane, którymi zajmują się lekarze urolodzy, żeby interpretować badanie PSA. Po to, żeby rozpoznać istotną patologię dla pacjenta musimy brać pod uwagę wszystkie dostępne informacje.